Oedeemtherapie
Wat is oedeem?
Oedeem ontstaat door een stoornis van het lymfevatenstelsel, waardoor het weefselvocht onvoldoende wordt afgevoerd. Hierdoor ontstaat dan een vochtophoping in het aangedane gebied.
Er zijn drie verschillende soorten oedeem; lymfoedeem (primair of secundair), lipoedeem en veneus oedeem:
-
Lymfoedeem
Primair:
Bij primair lymfoedeem zijn er al vanaf de geboorte afwijkingen aan het lymfestelsel. Het lymfoedeem kan vanaf de geboorte al zichtbaar zijn, of het kan op latere leeftijd tot uiting komen na trauma of een operatie.
Secundair:
Secundair lymfoedeem wordt vaak veroorzaakt door een beschadiging van buitenaf, zoals een operatie, bestraling, (wondroos) infectie, ernstige verbranding van de huid of door een (open) botbreuk. Bij een operatie of bestraling kunnen de lymfeklieren beschadigd raken of verwijderd worden. Dit zorgt voor een verstoring of obstructie in de afvoer van het lymfevocht en veroorzaakt dan een vochtophoping.
-
Lipoedeem
Lipoedeem is een pijnlijke, chronische aandoening van het vetweefsel. Bij deze aandoening voeren de lymfevaten het vocht niet goed af en ontstaat er een ophoping van vet en vocht onder de huid.
Deze aandoening komt voornamelijk alleen bij vrouwen voor. De eerste symptomen zijn vanaf het eind van de puberteit zichtbaar. Lipoedeem is vaak symmetrisch en komt voor op de heupen, (boven)benen en knieën. Het kan voorkomen dat de armen ook aangedaan zijn. Handen en voeten zijn bij deze aandoening nooit aangedaan.
-
Veneus oedeem
Veneus oedeem ontstaat door een defect aan de kleppen in het veneuze systeem (de aderen). Door dit defect wordt het bloed niet goed afgevoerd richting het hart. Dit heeft ook effect op het lymfevocht, wat dan niet voldoende afgevoerd kan worden door het lymfestelsel.
Kenmerkend bij veneus oedeem zijn zware, rusteloze en opgezwollen benen. De vochtophoping en eventuele verwijde bloedvaten of de spataderen kunnen pijnklachten geven.
Behandelmogelijkheden
Oedeemtherapie
Om lymfoedeem, lipoedeem en veneus oedeem te beperken of toename van het vocht (oedeem) te voorkomen kunnen de volgende huidtherapeutische behandelingen aangeboden worden:
-
Ambulante Compressie Therapie (zwachtelen)
Zwachtelen wordt ingezet bij de behandeling van oedemateuze gebieden. De zwachtels (drukverband) geven druk op de onderliggende weefsels, waardoor de afvoer van het lymfevocht (oedeem) wordt verbeterd.
-
Aanmeten Therapeutische Elastische Kousen (steunkousen)
Een steunkous oefent druk uit op het aangedane gebied en zorgt ervoor dat het vocht niet terug stroomt naar het behandelde gebied.
-
Manuele lymfedrainage
De huidtherapeut activeert het netwerk van de lymfevaten die direct onder de huid liggen door middel van een zacht pompende beweging van de handen. Met deze oedeem- en fibrosegrepen kunnen de huid en het omliggende weefsel met de lymfevaten heel gericht behandeld worden. Het overtollige vocht wordt met deze oedeemgrepen verplaatst naar een plaats waar het gemakkelijker opgenomen kan worden. Fibrosegrepen worden ingezet om het fibrose (verharde weefsel) weer soepeler te maken, waardoor het vocht makkelijk verplaatst kan worden en de pijnlijke stijfheid afneemt.
-
Fasciethechnieken (Willie Fourie)
Deze speciale techniek is gericht op het bindweefsel in het lichaam. Door middel van rek- en/of rolbewegingen wordt de verschuifbaarheid verbeterd tussen de verschillende huidlagen. Deze techniek wordt veel ingezet bij borstkankerpatiënten die een borstkankeroperatie hebben ondergaan.
-
Lymftaping
Lymftaping is een aanvulling op manuele lymfedrainage, maar kan ook goed worden ingezet op plekken waar niet gezwachteld kan worden. Met het tape wordt de huid wat omhoog getild, waardoor er tussen de opperhuid en onderhuid ruimte vrijkomt. Dit bevordert afvoeren van het lymfvocht.
-
Littekentherapie
Een litteken in het oedeemgebied kan leiden tot een obstructie de lymfevaten, waardoor het lymfoedeem minder goed afgevoerd kan worden. Het litteken en de huid daar omheen kan hierdoor strak gaan staan en fibroseren (verharden). Dit kan erg pijnlijk zijn en bewegingsbeperkingen veroorzaken.
-
Compressie op maat
Compressiemateriaal op maat kan ingezet worden wanneer het aangedane gebied niet gezwachteld kan worden, bijvoorbeeld bij het borstgebied. Er kan in dat geval een thorax bandage aangemeten worden. Dit is een drukhemd voor het borstgebied. Daarnaast kan compressie op maat ingezet worden wanneer het zwachtelen voorbij is en de patiënt geen steunkousen kan verdragen of wanneer er bij het dragen van steunkousen extra ondersteuning nodig is. Er kunnen dan klittenbandverbanden aangemeten worden voor de benen/voeten en armen/handen.
De huidtherapeut zal een passend behandelplan voor u opstellen.
Vergoeding door zorgverzekeraar
Voor een chronische indicatie heeft u een verwijzing nodig van uw huisarts of medisch specialist. De vergoeding is afhankelijk van de voorwaarden van de zorgverzekeraar en de soort behandeling. In de polis van uw zorgverzekering kunt u lezen of u recht heeft op een (gedeeltelijke) vergoeding van de behandeling(en).